زیگموند فروید، در ابتدا تئوری خود را بر این اصل بنا نهاد که انرژی جنسی یا لیبیدو یا غریزه زندگی، تنها منبع نیروده فعالیتهای بیولوژیکی انسان است. در واقع به خاطر همین مساله است که در برداشت عمومی، روانکاوی چیزی است که فقط و فقط به سکس می پردازد. این برداشت تا آنجا گسترده شده که حتی تئوری فروید، مکتب بی بند و باری جنسی معرفی شده است. بعد از کشتار جنگ اول جهانی، فروید لازم دانست تا غریزه دیگری را نیز در نظر بگیرد. او این غریزه را تاناتوس یا غریزه مرگ نامید. تاناتوس منبع تامین انرژی برای تمایلات غریزی انسان به خشونت است. باقی غرایز انسان به صورت ترکیبی از این دو ظهور پیدا می کنند. فروید با توجه به این مطلب برای شخصیت انسان، ساختاری ارائه می دهد که در ادامه به آن پرداخته می شود.
مدل ساختاری شخصیت
ساختار شخصیت انسان سه گانه است. فروید شخصیت را به سه بخش نهاد ، خود و فراخود تقسیم می کند. از این سه قسمت، خود، آشکار است و دو بخش دیگر پنهانند.
نهاد
ما همراه نهادمان زاده می شویم. نهاد بخش بسیار مهمی در شخصیت ماست زیرا بعد از تولد، ما را به سمت رفع احتیاجات ابتدایی می برد. فروید عقیده دارد که نهاد بر اساس اصل کامجویی بنا شده است. به عبارت دیگر، نهاد، فورا آنچه را که لذت بخش می داند، می خواهد بدون توجه به شرایط و رعایت چیزی. نهاد به واقعیت توجه ندارد و امکان دسترسی به لذت را در موقعیتی که در آن قرار دارد، نمی سنجد. نهاد، فقط می خواهد. نوزادان هنگامی که گرسنه اند یا به هر دلیلی نیازمند مراقبت والدین هستند، ملاحظه شرایط پدر و مادر را نمی کنند. آنها توجهی به زمان و مکان ندارند و اهمیتی ندارد که والدین خوابیده اند، در حال استراحتند یا غذا می خورند.
شخصی را در نظر بگیرید که در کلاس درس نشسته است و دوست دارد بخوابد. نهاد می گوید همانجا و در همان زمان بخواب.
همانطور که گفته شد، منبع انرژی نهاد، لیبیدو و تاناتوس است. هالیوود به عنوان یکی از صنایع سود آور جهان با فیلم هایی که دارای سکانس های سکس و خشونت هستند، روی نهاد سرمایه گذاری می کند.
خود
در سه سال بعد از تولد، کودک بیشتر و بیشتر با دنیا برخورد می کند و بخشی دیگر از شخصیت تکامل پیدا می کند. فروید این قسمت را خود نامیده است. خود، رویه بیرونی شخصیت و آن چیزی است که جهان خارج، از ما می بیند. خود را اصل واقعیت شکل می دهد و بر اساس رویکردی واقع گرایانه به سمت دنیا و دیگران، تکامل می یابد.
خود این را درک می کند که دیگران هم نیازها و خواسته هایی دارند و مهم تر از آن، کامجویی باید در شرایط مناسبی انجام شود و لذت بردن در شرایط نامناسب می تواند آسیب رسان باشد. کودکی را درنظر بگیرید که وقتی والدینش نیستند، شکلاتی را که نباید بخورد، می خورد. وقتی کودک منتظر می ماند تا والدین از خانه بیرون بروند، خود، راهی پیدا کرده است که هم نهاد به چیزی که می خواهد برسد و هم این کامجویی همراه با تنبیه نباشد. خود، سعی می کند تا شرایط کامجویی نهاد را فراهم کند. به عنوان مثالی دیگر، خود، به شخصی که در کلاس درس خوابش گرفته است، می گوید برو به نیمکت آخری، گوشه دیوار طوری بخواب که معلم نبیند.

فراخود
در سن پنج سالگی، در انتهای مرحله فالیک یا نرینگی (ذکری)، فراخود شکل می گیرد. آنچه فراخود را شکل می دهد، عقده اودیپ (در زنان عقده الکترا) است. عقده ای که کودک با برخورد با آن، احساس شرمساری و بد بودن می کند.فراخود، بخش اخلاقی شخصیت است و محصول اجتماعی شدن که به دو بخش تقسیم می شود: خود ایده آل و وجدان. خود ایده آل درگیر معیارها و مشخصاتی است که شخص آنها را معیارهای برتر می داند. خود ایده آل بین رفتار انسان و رفتار آرمانی مورد انتظارش قضاوت می کند و شخص را به سمت تصویری می برد که می خواهد به آن برسد. این قسمت از فراخود، از رسوب تصاویر ذهنی اولیه از اولیا و قهرمانان که مبتنی بر تحسین طفل در خصوص کمال آنان است، ساخته می شود. وجدان هم ندایی درونی است که شخص را هنگام انجام کارهایی که غلط می داند، بازخواست می کند.
فراخود، منبع پاداش و تنبیه است و احساساتی مانند غرور، رضایت، شرمساری و ... را بوجود می آورد. فراخود، حاصل همانند سازی اولیه با شخصیت والدین است و دو دوره های مختلف زندگی، با اضافه شدن تجربیات شخص یا با برخوردهای اجتماعیش، تکامل می یابد.
در مثال کلاس درس، فراخود به شخص می گوید کلاس جای خوابیدن نیست.

خود و شخصیت
خود، بخشی از نهاد است که به واسطه نفوذ دنیای خارج تعدیل شده است تا ضمن دریافت محرکها به عنوان محافظی در مقابل آنها نیز عمل کند. در اصل، خود، وظیفه ارائه جهان خارج را به نهاد بر عهده دارد. خواسته های نهاد و فراخود، اغلب در تضاد با یکدیگرند. در این بین، خود با استفاده از مکانیسم های دفاعی، سعی می کند این تضادها را برطرف کند و بپوشاند. رابطه خود و نهاد مثل رابطه سوارکار و اسب است. معمولا سوارکار است که مسیر حرکت اسب را تعیین می کند ولی گاهی مجبور است از مسیر دلخواه اسب، پیروی کند.
سه قطب در حال کلنجار با خود عبارتند از:جهان خارج، فراخود و نهاد. اضطراب را می توان ناشی از نقص عملکرد خود در مقابله با هر یک از سه محور مذکور دانست: اضطراب واقع بینانه در رابطه با جهان خارج. اضطراب اخلاقی در رابطه با فراخود و اضطراب روان رنجورانه در رابطه با فشارهای نهاد.
در یک شخص سالم، خود، قدرتمندترین بخش شخصیت است. اگر نهاد قدرتمند شود، هوس ها و خودرضایتمندی ها، زندگی شخص را تحت تاثیر قرار می دهند. اگر فراخود، قوی تر باشد، شخص را گرفتار اخلاقیات بسته و قضاوت انعطاف ناپذیر در رابطه با جهان واقعیت می کند.
اهداف درمانی روانکاوی، تقویت خود، استقلال بیشترش از فراخود و گسترش حوزه درک و سازماندهی آن است تا به این ترتیب، فرد بتواند به طور مناسب بین کامجوییها و شرایط واقعی، توازن برقرار کند.
مدل توپوگرافیکی
طبق نظریه فروید، بیشتر چیزهایی که انسان در زندگیش تجربه می کند، تحریکات و هیجانات نهفته، باورها و احساسات در سطحی هشیار و خودآگاه در دسترسش نیست. بیشتر چیزهایی که ما را به حرکت در می آورد، در ناخودآگاهما مدفون شده است. عقده هایی که توسط خود واپس زده می شوند (به دلیل تضادهایی که در قسمت قبل به آنها اشاره شد)، از یاد نمی روند بلکه در ناخودآگاه ما پنهان می شوند و عمیقا زندگی ما را تحت تاثیر قرار می دهند. دسترسی مستقیم به ناخودآگاه ممکن نیست. این بخش، بخش پنهانی است که در سایه قرار دارد. به دلیل تعارض نهاد با فراخود و خود، ناخودآگاه به گونه ای ظهور می کند تا ازقضاوت و سرکوب دور بماند. مثلا، خواب محل حضور ناخودآگاه است. در روانکاوی، با تکنیکهایی مانند تداعی آزاد، تحلیل رویا و... به کاویدن ناخودآگاه و بیرون کشیدن خاطرات دفن شده، پرداخته می شود.
تمام آنچه که ما به آن آگاهیم، در خودآگاه ما قرار دارد. خودآگاه بخش بسیار کوچکی از ماست. به عبارت دیگر در هر زمان، ما از بخش بسیار ناچیزی از آنچه شخصیتمان را می سازد، آگاهیم. بیشتر آنچه هستیم، مدفون است و دور از دسترس.
در مقایسه با دو قسمت گفته شده، بخش دیگری وجود دارد که نیمه آگاه نامیده می شود. این قسمت به فعالی خودآگاه نیست اما مانند ناخودآگاه هم دور از دسترس نمی باشد. در نیمه آگاه نیز، چیزهایی مدفون شده اما می توان با جستجو آنها را بیرون کشید. برخی از خاطرات کودکی یا نام بهترین دوستان دوران مدرسه، در نیمه آگاه ذخیره شده است.
این سه بخش را می توان به کوه یخی تشبیه کرد که در آب شناور است. آبی که اطراف کوه را گرفته تمام چیزهایی است که ما تجربه نکرده ایم و به شخصیت ما اضافه نشده است. در این کوه یخ، خود، رابط بین قسمتهای مختلف است

در
هنگام شرمساری، ابراز وجود کار دشواری ا‌ست. کوپاچ و متز1 (1990) پاسخ‌های
مقابله با شرمساری را از لحاظ محتوایی، به چهار نوع تقسیم کرده‌اند:

1.معذرت خواهی.
معذرت خواهی به شکل‌های زیر انجام می‌شود: از جملات ساده «متأسفم» و ابراز
ندامت گرفته تا تلاش برای جبران یا تلافی کردن، مثل پر کردن لیوان ریخته
شده.
2.توضیح: ما گاه برای انکار نقش‌ خود در ارتکاب به عملی
ناخوشایند عذری می‌آوریم که وخامت و شدت عمل را کم کند، مثلاً عجب
خرابکاری‌ای شد اما تصادفی بود؛ یا آنکه به توجیه متوسل می‌شویم یعنی
مسوولیت کار خود را می‌پذیریم اما ناخوشایند بودن عواقب آن را منکر
می‌شویم، مثل: خیلی خُب من بودم که آن را زمین انداختم اما به کسی که
صدمه‌ای نرسید.
3-شوخی: گاهی برای مقابله با شرمساری به لطیفه
متوسل می‌شویم و به این ترتیب احتمال طرد شدن را به نفع خود تغییر
می‌دهیم. در این گونه مواقع «یک لطیفه خوب می‌تواند بدون آنکه ارزش ما را
پایین آورد ندامت، احساس گناه و شرمندگی ما را نشان دهد.» (کوپاچ و متز،
1990، ص 329).
4.اجتناب: در این حالت ما از موضوعات حساس طفره می‌رویم و موضوع شرم‌آور را به سرعت عوض می‌کنیم یا ساکت مانده و محل را ترک می‌کنیم.
گاهی
ما می‌توانیم به طور همزمان از دو یا چند مورد از روش‌های پاسخ استفاده
کنیم. مثلاً در هنگام ابراز وجود، از توضیح، معذرت‌خواهی و جبران استفاده
کرده و شوخی را هم چاشنی آن کنیم. کوپاچ و متز متذکر می‌شوند که پرخاشگری
در هنگام شرمساری (مثلاً اگر توی لعنتی آنجا نمی‌ایستادی اینطور نمی‌شد)
پاسخ مناسبی نیست.
رُز و تریون2 (1979) بین سه نوع محتوای ابراز وجود
تمایز گذارده‌اند. این سه نوع ابراز وجود در مورد شکایت از غذای رستوران
به این شکل درمی‌آیند:

توصیف: «ببخشید، این غذا سرد است».

توصیف و مخالفت: «ببخشید، این غذا سرد است، من نمی‌توانم آن را بخورم».

توصیف همراه با مخالفت و تقاضای تغییر رفتار: «ببخشید، این غذا سرد است، من نمی‌توانم آن را بخورم؛ ممکنه عوضش کنید؟»

رُز
و تریون دریافتند هر چه پاسخ افراد از «توصیف» به سوی استفاده از سه نوع
پاسخ دیگر حرکت کند، میزان ابراز وجود هم افزایش می‌یابد. کولوتکین و
دیگران (1983) متوجه شدند که ابراز وجود با تقاضای تغییر رفتار توأم است.
آنها همچنین دریافتند که ابراز وجود اغلب با کلمه «من» و پرخاشگری با کلمه
«تو» (که تلویحاً به معنای اتهام است) همراه می شوند. این محققان به برخی
دیگر از جنبه‌های مهم ابراز وجود هم اشاره کرده‌اند: اظهارات شناختی (نظر
فرد درباره وضعیت)، تعیین جهت (اظهاراتی که نشان می‌دهند چه موضوعی را
می‌خواهیم مطرح کنیم) و ابراز احساسات. گلاسی3 و دیگران (1981) می‌گویند
ما باید خرده عناصر ابراز وجود را هم در نظر داشته باشیم که عبارتند از:
ابراز حقوق، رد کردن، درخواست تغییر رفتار، اظهارات همدلانه، تهدید یا
تعارض و دلیل آوردن.

با تشکر از مهران عزیز که این مطالب را برایع ما ارسال کرد

علی :: شنبه 1/4/1387 ساعت 3:0 عصر

علی :: سه‏شنبه 28/3/1387 ساعت 9:46 عصر

 موفقیت بسراغ کسانی میآید که از آگاهی، متقاعدسازی  و قدرت بتوانند به نفع خود بهره بگیرند. به عبارت دیگر:

              موفقیت =   آگاهی + متقاعد سازی + قدرت

بیاموزید که چگونه با بکاربـردن این قوانـیـن تعیین کننده در زندگی کاری خود می توانید در شغل خود موفق گردید.

آگاهی

ظواهر ابزار سنج زندگی هستند. نحوه ای که خـود را معرفی میکنید مـقیاسی از شمـا ایجاد می نماید که دیگران بر اساس آن شما را تصور کرده، در موردتان قـضاوت نـمـوده و رفتار می نمایند. همه روزه با افرادی روبرو خواهید شـد که مایـلید آنها را تحـت تاثیر قرار دهید، خواه افراد بالادست باشند و خواه مشتریان بالقوه.

حتی کسانی که زیر دست شما کار می کـنـند را نـیز برای ایجاد نمودن یـک رابطه کاری مفید باید متاثر نمایید. برای رسیدن به کامیابیهای بزرگ لازم است بعنوان نـمونه بارزی از نزاکت و اعتماد بنفس در جـامـعه ظـاهر شده و در این زمیـنـه مـرتکب هیچ اشتباهی نگردید - بخت و اقبال فقط یکبار بسراغ شما خواهد آمد.

همیشه بایـد بـرای ایـجـاد یـک تاثیر گذاری مناسب آمادگی داشته باشید. اگر چه ممکن است این کار در ابتدا نیاز به کمی سعی و تلاش داشته باشد، ولی بعد از مدتی عادی خواهد شد.

نکات زیر شما را برای شروع کارتان یاری خواهند نمود.

لباس مناسب برای تاثیرگذاری 

 اجازه دهید از خارجی تـرین لایه آغاز کنیم: لبـاسهای شما. دو دسـت از بـهتـریـن کت و شلوارهایی که در استطاعت شما است را خریـداری نمایـیـد. یـک پیـراهن شیـک بـر تـن نموده و کفشهایتان را واکس بزنید. اکنـون کـه دنـده در دسـت شـما اسـت، بیاموزید که چـگونه مـی تـوانـیـد از آن استفاده کنید. همیشه راست قامت بایستید؛ نه تنـها بـاوقـار بنظر خواهید رسید، بلکه لباسهایتان نیز بسیار گران قیمت تر جلوه خواهند کرد.

محکم دست دهید 

 نمیتوانم بگویم که یک دست دادن خوب و مـناسب چـقدر حائز اهمیت است. مردم از آن متوجه ابهت و بزرگی شما میشوند. مطمئن شوید که دستتان کاملا خشک باشد؛ یــک دست مرطوب و چسبنده خوشایند نبوده و نشانگر عصبانیت و دستپاچگی می بـاشـد. دستها باید درنقطه تلاقی انگشت سبابه با شست بهم متصل شده و خود دست دادن باید سفت و محکم باشد.

تماس چشمی را حفظ کنید 

همیشه در چشم فردی که با او در حال گفتگو هستید نـگاه کنید. روی برگرداندن نشانه خستگی و یا توجه اندک و سرسری می بـاشد. بـه پــایین نگاه کردن سستی و تزلزل را میرساند. نگاه خود را بطور ثابت و با حالتی دوستانه حفظ کنید.

مهربان باشید 

شمـا بــاید سرچشمه ای از لذت برای دیگران باشید. کلید این کار مـهـربـانـی اسـت، از آنجایی که شما را انــسانی منطقی و معاشرتی نشان خواهد داد. یک لبخند طبیعی و پیوسته تنها چیزی است که نیازدارد.با اینحال حد و مرز خود را بشناسید؛ مهربان بودن بـه مـعنای دوست کسی بودن نمی باشد. به دیگران احترامی مقتضی نشان دهیـد تـا آنها نیز مقابله بمثل نمایند.

سخنرانی  شما باید شفاف، باز و دقیـق باشد. آمیختن "ااا.." ها به جملات بهتـریـن راه برای از دست دادن علاقه شنوندگان بــوده و باعث عدم توجه کامل آنها به شما میگردد.

بیاموزید که چگونه میتوانید دیگران را متقاعد کنید که ایده هایتان از آنها بهتر است.

متقاعد سازی

شـمـا تـاثـیـر مثـبتی از خـود بـجای گذاشته و مـورد توجه بسیار زیاد کارفرمای خـود قرار گرفته اید. این فرصتی برای شما جهت درخشیدن و پیشرفت محسوب میگردد.

تصور میکنید که ایده ها و دیدگاه های شما نسبت به بــقیه بهتر و منطقی تر هستند و میـخواهید دیـگـران را راجع به این موضوع قانع کنید. اگر از قوانین هنرمتقاعدسازی  آگـاه بـاشـیـد، کار بسیار آسان خواهد بود. فـروشـنــدگـان، سـیاسـتـمداران و مـکتـب سـازان از این قـوانـین بخوبی اطلاع دارند. چه چیزی در آن شخص وجود دارد که شما را وادار به پذیرش مینماید؟ بــه خواندن ادامه دهید تا متوجه شوید چگونه میتوانید چنین تاثیری را در خود بوجود آورید.

مخاطبین خود را بشناسید 

هیچ عذری بـرای یک تحقـیـق و بـررسـی ضـعـیـف پـذیرفته نیست. شناختن مخاطبین و شـرایـط آنـها کلیـدی است برای یافتن بهترین راه برای قانع نمودن و هـدایـت دیـگران. تـا جاییکه میتوانید از شرکت خود اطلاعات کسب نمایید؛ چه تغییراتی در آن اعمال شده و در چـه سـمت و سویی در حال حرکت است. پیش بینی نیازها و ارائه راه حل برای آنهـا بشما در وادار نمودن دیگران برای پذیرش ایده هایتان کمک خواهد کرد.

خودتان را قانع کنید 

 پیش از اینکه بخواهید آماده متقاعد نمودن دیگران شوید، باید خودتان را قانع کنید. تنها زمانی میتوانید موضوعی را به دیگران بقبولانید که خودتان واقعا و کاملا از بهتریـن بـودن بودن آن موضوع اطمینان حاصل نموده باشید.

از لیستی شـروع کنید که دلایل بهترین بودن شما را برای شغلتان تشریح کند. هر نکته را بصورت دقیق خوانده و شروع به باور آن نمایید. هرگونه شک و شبه می تواند در نحوه معرفی شما نمایان شده و تلاشهایتان را هدر دهد.بهترین فروشندگان کسانی هستند که بهترین مشتریان خودشان میباشند. آنها عاشق چیـزی هسـتند کـه مــی فروشند و حقیقتا باور دارند که نظر دیگران نیز باید همین باشد.

کلمات کلیدی و تعابیر را تکرار نمایید 

انسانها مخلوق عـادات بوده و بـنـابراین در مـورد شـناخته شده ها و آشـنـایان احساس راحتی میکنند. تاکید کردن بر عبارات کلیدی محبوب و ایده هایی از قبیل درآمدها، سود سهام، پاداش و مساعده جذب ادراکات و قوای تشخیص اغلب مردم میشود.

ایده های خود را با نیازهای دیگران مرتبط سازید 

 متصل نمودن ایـده و یا محصولـتـان بـا آنـچه کـه مخاطبین تمایل به آن داشته و یا بسیار علاقمندش ستند، ابزاری عالی برای متقاعد سازی محسوب میگردد. آگهی دهندگان هر زمانی کـه مـحصولاتشان را بانـیـازهای اساسی مانند غذا، مسـکن و امنیت مرتبط می کنند، در واقع از همین اصل بهره می برند. اگر در زمینه تجارت فعالیت می نـماییـد، لازم اسـت کـه جذب نیازهای تجاری شوید: رضایت مشتری، دوام محصـول، بـهره وری، پس انداز و سود.

علاقه شنونده را توسط جریانی مناسب برانگیخته کنید

یک "سمـفونی" موفق دارای سـاختاری بسیار مدبرانه میباشد. جمله بندی، آهنگ صدا و تـرتیب کلمات در تاثیرگذاری سخنرانی شما نقش بسیار با اهمیتی را بازی می کـند. به چگونگی شروع ارائه مطالب و عکس العمل مخاطبین دقت نمایید.

با یک حرکت جلب توجه کننده شروع میکنید و یا بایک عبارت اطمینان زا و یا با جمله ای که باعث برانگیختن حس نیاز و تمایل گردد؟ آیا بصورتی رسمی صحبت می کنید؟ آیا از حرکات مخصوص سخنرانی بطور مؤثر بهره میبرید؟ زبان بدنی را چـطـور دخــیل میکنید؟ آیا مطالبات و ادعاهای مثبت شما بصورت ضمنی یا آشکار شرح داده شده است؟تـوجه به این نکات در معطوف نمودن و شیفتن مخاطبین بسیار اهمیت دارد.

به خواندن ادامه دهید تا بیاموزید که چگونه می توانید قدرت افشانی کنید.

عقل و انقلاب

انقلاب،‌ انفجار داغ عاطفه نفرت است. رها شدن انرژی عاطفی ویرانگر است و این با سردی عقل تحلیلگر هیچ قرابتی ندارد. نفرتی که به دنبال ویران کردن سنّـت و سلطنت و مالکیّت و ... است چه شباهتی دارد با عقلی که به دنبال شناختن و معرفت است؟
در انقلاب‌ها نوعاً‌، سهم عشق و سهم عاطفه به خوبی ادا می‌شود امّا سهم عقل به خوبی ادا نمی‌شود. چندی می‌گذرد تا رهبران انقلاب به عقلانیت رو آورند و سازندگی پیشه کنند و بر ویرانی‌ها ضبط و مهار بنهند.
انصاف باید داد، انقلاب بدون عقلانیّت نیست، امّا این عقلانیت بیشتر در نفی عقلانیّت پیشین جلوه می‌کند. انقلابیون بهتر می‌دانند که چه چیز را نمی‌خواهند و تا پیدا کنند که چه چیز می‌خواهند راه بلندی در پیش دارند. انقلابیون آرمان‌گرایان آتشینی هستند که در برآورد توانایی خود دچار توهّم می‌شوند، گمان می‌کنند به سرعت می‌توانند سنّت‌ها و انسان‌ها را عوض کنند و سنن و آدمیان تازه‌ به جای آنها بنشانند. هر انقلابی،‌ به درجات،‌ آنارشیست است و اگر از این عنصر آنارشیسم هیچ نشانی در میان نباشد،‌ انقلابی در کار نیست.
طیف رنگارنگ واقعیت، در انقلاب‌ها رنگ می‌بازد و به دو رنگ سیاه و سپید تقلیل می‌یاید: گذشته بد، آینده خوب، ضدانقلاب بد، انقلابی خوب و ... بدین شیوه راه را بر داوری عقل تحلیلگر که به دنبال تقسیم‌بندی‌های ظریف واقع‌نماست بسته می‌شود.
در انقلاب‌ها تنها یک معیار برای نیک و بد وجود دارد و آن خودِ انقلاب است، و این عین بی‌معیاری است. نه تنها انقلاب خوب است،‌ بلکه اصلاً خوب،‌ انقلابی است! وقتی چیزی خود ترازو و معیار خود شد،‌ سرآغاز بی‌عقلی (irrationelity) است.
کار عاقلان در عرصه انقلاب‌ها، برگرداندن موج انقلاب نیست. چنین توانایی‌هایی را ندارند. کارشان کم کردن ویرانی‌ها و راندن انرژی‌ها از پریشانی و ویرانی به سوی ساماندهی است. و من خود که در دل یک انقلاب زیسته و مسؤولیت‌هایی را به عهده داشته‌ام،‌ این حقیقت را با دل و جان آزموده‌ام.
کسانی‌که انقلابی را دیده‌اند،‌ با تمام وجود می‌فهمند که چه گناهکارند کسانی‌که راهی به جز انقلاب به روی مردم باز نمی‌گذارند. اولین سرمایه‌ای که در انقلاب قربانی‌ می‌شود عقلانیّت است و آخرین چیزی که به خانه خویش بازمی‌گردد عقلانیت است،‌ اگر بازگشتی در کار باشد.
از میان رقبای سه‌گانه عقل: وحی و عشق و انقلاب،‌ این سوّمی از همه بی‌رحم‌تر و عقل‌ ستیزتر است.
وحی، کم و بیش داد و ستد تاریخی معقولی را با عقل سامان داده است، که می‌تواند به سود هر دو طرف باشد. عشق هم همواره کالایی نادر نزد اقلیّتی کوچک بوده است و در عین شورآفرینی شرّآفرین نبوده است.
از انقلاب‌های همه‌گیر، که نه زیبایی عشق را دارند و نه قداست وحی را،‌ باید به خدا پناه برد. که هم جان‌ها را می‌ستانند هم خردها را. عاقلان قوم،‌ مسؤولیت دارند که در تدبیرهای سیاسی و اجتماعی و اقتصادی،‌ راه را به سوی نظمی عاقلانه و عادلانه بگشایند تا حاجت به ویرانگری و خردستیزی انقلابی نیفتد. حافظ،‌ شاعر ایرانی قرن چهاردهم می‌گفت:
ساقی به جام عدل بده باده تا گدا غیرت نیاورد که چنان پربلا کند
یعنی: عدالت را بگسترید تا حاجت به انقلاب نیفتد.
ارائه شده به سمینار «لغت‌نامه فلسفی» در رم، ایتالیا، نوامبر 2006
 

منبع : وبگاه رسمی دکتر سروش