گالری تصاویر زیبا از سحابی های سیاره نما
سیاره ها ممکن است واقعا در شکل سحابی های سیاره نما نقش داشته باشند!
«سحابی های سیاره نما» بجز اسمشون، هیچ ربطی به سیاره ها ندارند. این نام را منجم و رصدگر بزرگ آسمان، ویلیام هرشل حدود 300 سال پیش به سحابی هایی که از درون تلسکوپش شبیه سیاره دیده می شدند، اطلاق کرد. این اجرام، در واقع پوسته های درحال رشد گازو غبار هستند که ستاره ها در نزدیکی پایان عمر خود به درون فضا پف می دهند! توده ی گازی که از سحابی به بیرون پف کرده در میان فضا به آهستگی بزرگ و بزرگتر می شود. بعضی از این سحابی ها از درون تلسکوپهای آماتوری شبیه سیارات هستند، به همین دلیل سحابی های سیاره نما نامیده می شوند. ولی در واقع هیچ ارتباطی با سیارات ندارند.
ولی صبر کنید! گویا سیاره ها هم به هر حال نقشی دارند!!
ستاره شناسان در دانشگاه روچستر، دریافته اند که ستارگان کم جرم و شاید سیارات پرجرم می توانند روی شکل زیبا و بادکرده ی سحابی های سیاره نما تأثیر داشته باشند.
بیشتر ستارگان با جرم میانه، مثل خورشید خودمان، زندگی خود را با ایجاد یک سحابی سیاره نما به پایان می برند. حتی با اینکه این قبیل ستارگان چند میلیارد سال عمر می کنند، این مرحله حدود چند ده هزار سال طول می کشد. ستاره سوختش تمام می شود، هسته اش منقبض می شود، و لایه های بیرونیِ جَوَش را به درون فضا می فرستد. این پوسته ی درحال انبساط ممکن است کاملا کروی باشد ولی تحت تأثیر عواملی، پیچ بخورد و کشیده شود.
ستاره شناسان همیشه این پدیده ی تغییر شکل سحابی های سیاره نما، را به نیروهای قوی مغناطیسی مرتبط می دانستند. ولی ممکن است سیاره ای پرجرم، که بدور ستاره ی مرکزی می گردد با تأثیرات گرانشی خود در شکل سحابی نقش داشته باشد.
تیم روچستر بر روی ارتباط بین گازهای درحال خروج از یک ستاره ی در حال مرگ و سیارات درحال چردش بدور ستاره مطالعه می کنند. زمانی که سیاره در یک مدار بسیار وسیع باشد، گرانش اش مقداری از توده ی مواد را بدور مدارش می کشد. این کار امواجی مارپیچی در مواد سحابی که در حال دور شدن از ستاره هستند ایجاد می کند.
این سیاره تأثیری کاملا متفاوت، نیز می تواند روی مواد داشته باشد: سیاره مواد را به سرعت بسیار زیاد می چرخاند و بدرون صفحه ی بزرگی بدور ستاره پرتاب می کند. این کار ممکن است با میدان مغناطیسی همکاری کند و مواد را به صورت جتهایی از قطبین به بیرون بپراکند.
بنابراین ممکن است که سیارات پرجرم اطراف ستارگان در حال مرگ، مسئول چنین اشکال زیبایی برای سحابی های سیاره نما باشند.
منبع:
http://www.universetoday.com/
ترجمه:
ا.م.گمینی - واحد نجوم تبیان
کلمات کلیدی:
