مدت زمان رشد قد در کودکان و نوجوانان
سرعت رشد قدی در دختران، در کنار دیگر عوامل، به میزان ترشح هورمون رشد و هورمون جنسی استروژن نیز مربوط میشود.هورمون رشد باعث افزایش رشد، به خصوص در استخوان‌ها و غضروف میشود، ولی هورمون جنسی زنانه (استروژن) سبب بسته شدن مرکز رشد استخوانی و کاهش رشد استخوان میشود. به همین دلیل است که بعد از شروع قاعدگی، سرعت رشد قدی در دختران کندتر میشود و معمولاً قد دختران در این زمان بیش از 6 سانتیمتر افزایش نمی‌یابد.
البته طول مدت رشد قدی در پسرها طولانی‌تر از دخترها است، به‌طوری که معمولاً مردها قد بلندتر از زن‌ها می‌شوند. جهش رشد معمولاً در دختران (در حدود11- 10سالگی) حداقل 2 سال زودتر از پسران اتفاق می‌افتد که مربوط به دوران بلوغ بوده و بسیار چشم‌گیر است، به گونه‌ای که در مدت یک سال میزان رشد 2 برابر میشود. جهش رشد قدی و حداکثر افزایش آن، معمولاً یک سال قبل از شروع عادت ماهانه اتفاق می‌افتد.
بهترین توصیه برای رشد قدی دختران نوجوان این است که از توجه زیاد به مطالب مربوط به جنسیت بپرهیزند، چرا که هیجانات جنسی باعث ترشح بیش‌تر هورمون‌های جنسی و در نتیجه شروع زودتر قاعدگی و بلوغ زودرس می شود. همانطور که در بالا اشاره شد،افزایش هورمون جنسی زنانه و بلوغ زودرس باعث بسته شدن زودرس اپی فیز استخوان‌های بلند(مرکز رشد استخوانی) و در نتیجه کوتاهی قد در دختران میشود.
این نکته مسلم است که مدتی پس از بلوغ و حداکثر حدود سن 20 سالگی رشد قدی متوقف می‌گردد. امروزه تبلیغات زیادی در دنیا و از جمله در کشور ما درباره‌ی افزایش دادن قد در جوانان به چشم می‌خورد. با توجه به این مسئله که پس از دوران بلوغ و بسته شدن مرکز رشد استخوانی، احتمال افزایش قدی وجود نخواهد داشت، دروغین بودن چنین ادعاهایی مشخص میشود.
ضمناً برخی از افراد سودجو مدعی می‌شوند که تزریق برخی هورمون‌ها یا دیگر مواد، از ترشح استروژن در بدن دختران نوجوان جلوگیری می‌کنند و در نتیجه به مدت زمان رشد قدی آن‌ها اضافه می‌گردد. این نکته نیز از نظر علمی هنوز مورد اثبات قرار نگرفته و استفاده از این مواد ممکن است ضررها و لطمات جبران ناپذیری را به بدن دختران وارد سازد.
استفاده‌ی نابجا و نادرست از مکمل‌های غذایی اعم از ویتامین‌ها، املاح، پروتئین‌ها یا کربوهیدرات‌ها، چه به منظور افزایش رشد قدی و چه برای بدنسازی، بدون مشاوره با متخصص تغذیه یا پزشک ممکن است علاوه بر اینکه نتایج دلخواه را به ارمغان نیاورد، موجب وارد آمدن لطمه به سلامت و رشد و نمو افراد در حال رشد نیز گردد.
یادآوری میشود که بسیاری از املاح در جذب با یکدیگر رقابت می کنند، لذا مصرف نابجای مکمل یک عنصر به جذب عنصر دیگر می تواند برای بدن مضر باشد.
در ضمنمصرف زیاد برخی از املاح و ویتامین‌ها، مسمومیت‌زا و مختل‌کننده‌ی نظم بدن بوده و قابل توصیه نیستند.
صدمات و لطماتی که با اجرای رژیم‌های نامناسب (که موادی را کمتر یا زیادتر از حد به بدن می رسانند) به بدن وارد میشود بسیار قابل اهمیت و گاه غیرقابل جبران است.
ضایعاتی که بر کبد، کلیه، دستگاه‌های حیاتی بدن از جمله سیستم عصبی و دستگاه قلب و عروق ممکن است تحمیل شود، باید کاملاً مورد توجه باشد.
در هر حال مشاوره با متخصصین تغذیه برای مادران باردار و شیرده و کودکان در حال رشد اهمیت ویژه‌ای داشته و در موارد بسیاری به رشد قدی و وزن‌گیری مناسب کودکان در حال رشد کمک شایانی میکند.
دکتر احمدرضا درستی مطلق- متخصص علوم تغذیه
* مطالب مرتبط در این سایت :
تغذیه ی موثر در رشد قدی کودکان
بعد از اتمام سن بلوغ، قدتان بلندتر نخواهد شد
عوارض رژیم های غیراصولی: پوکی استخوان، ریزش مو و ...
کاهش وزن سریع با رژیم های لاغری نامتعادل
کاهش وزن سریع با رژیم لاغری نامتعادل اتکینز
کلمات کلیدی:
