محمد کاظم کاظمی شاعر و نویسنده افغان

نویسنده این کتاب، بصیراحمد حسین‌زاده پژوهشگر و روزنامه‌نگار مهاجر افغان مقیم ایران است‌.

ظاهراً این نخستین کتابی است که در این رابطه در افغانستان منتشر می‌شود.

سیمای محتوایی کتاب را می‌توان با مروری بر عناوین فصلهای آن بازنمود: "ارتباطات پستی در افغانستان‌"، "راههای افغانستان‌" و "تلفن و تلگراف در افغانستان‌" که البته هر فصل‌، زیرمجموعه‌هایی نیز دارد.

افزون بر اینها، پیوستهای مفیدی هم در این کتاب گنجانده شده است‌: "اصطلاحات پست و نامه‌رسانی"‌، "نامنامه (شامل نام جایها و نام افراد)" و "تصویرها".

در بخش‌ تصویرها، نقشه‌هایی از راههای زمینی و هوایی و تصویرهایی رنگی از جاده‌های این افغانستان با یک مجموعه از تمبرهای این کشور، از دیرباز تاکنون‌، دیده می‌شود.

مهم‌ترین و جذاب‌ترین فصل این کتاب‌، ارتباطات پستی در افغانستان‌ است که حدود نیمی از کتاب را دربرگرفته است‌.

بصیر احمد حسین‌زاده در این بخش‌، پست و نامه‌رسانی در افغانستان را از دورترین عصرها (دوره هخامنشی‌) تا دوره اسلامی و هجوم مغول تا عصر حاضر بررسی کرده است‌.

بخش قابل‌توجهی از این فصل نیز، بررسی تمبرهای پستی افغانستان است که این نیز به نظر می‌رسد نخستین تحقیق در این موضوع باشد.

به همین نسبت‌، فصلهای دوم و سوم کتاب (راهها، تلفن و تلگراف‌) قدری لاغرتر و اجمالی‌تر به نظر می‌آیند؛ گویا کمبود مدارک و منابع مکتوب در این زمینه‌، نویسنده را ناچار کرده‌است که به یک سیر گذرا در این امور بسنده کند.

همچنین به نظر می رسد که نویسنده به هر دلیلی نتوانسته است در این فصلها، اطلاعاتی تازه و روزآمد فراهم کند. چنین است که درباره راهها و تلفن و تلگراف در دو یا سه دهه پیش تا امروز، مباحث کتاب تاحدی مجمل و مختصر است‌.

مثلا روایت نویسنده از تاریخ تلفن در افغانستان‌، فقط تا دوره حکومت محمد داوود خان ادامه می‌یابد. این‌همه‌، شاید به واسطه نابسامانی وضعیت ارتباطات در کشور و تداوم جنگها بوده باشد که دسترسی محققان به منابع مکتوب و مستند را دشوار کرده است‌.

خالیگاه دیگری که باز به همین ترتیب‌، در کتاب به چشم می‌خورد، وضعیت ارتباطات نوین‌، به‌ویژه ارتباطات الکترونیکی در چندسال اخیر است که نویسنده‌، فقط در اواخر فصل "تاریخ تلگراف و تلفن‌" به اجمال اشارتی به آن کرده است‌.

	بصیر احمد حسین زاده، چند کتاب دیگر نیز آماده چاپ دارد

کتاب تاریخ ارتباطات افغانستان‌ از لحاظ فنون کتاب‌آرایی نیز اثری درخور توجه است‌. طرح جلد جذاب و صفحه‌آرایی ، چاپ و صحافت مرغوب و کامل‌بودن اطلاعات جنبی کتاب از قبیل شناسنامه، مقدمه و پیوستها، این کتاب را از لحاظ معیارهای چاپ و نشر، اثری مطلوب نشان می‌دهد.

چنان که از آگهی آخر کتاب بر می‌آید، بصیراحمد حسین‌زاده چند کتاب دیگر نیز آماده چاپ دارد، همچون "زنان‌، سنت و تجدد"، "ظهور و افول ایدئولوژی‌"، "دلتنگی‌ها" و "مهتاب‌رو".

این کتاب ??? صفحه‌ای‌، با طرح جلد و صفحه‌آرایی وحید عباسی در شمارگان ???? نسخه و قطع رقعی‌ منتشر شده است‌.

یک آغاز نیک

ناشر کتاب تاریخ ارتباطات در افغانستان، یک سازمان غیر دولتی افغان به نام "موسسه خیریه شهدا افغانستان" است که بیشتر در ایران فعالیت دارد.

این پدیده جالب توجهی است که به تازگی بعضی از موسسات خیریه‌، در کنار امور خدماتی رایج‌، به چنین فعالیتهایی نیز می پردازند.

از این گذشته‌، هزینه چاپ و نشر کتاب را یک خانواده نیکوکار (پسران زارع‌) تقبل کرده‌اند که نشان می دهد خیرین جامعه‌، کم‌کم به امور ماندگارتر و عمیق‌تر هم راغب می‌شوند.