بعثت پیامبر ( ص ) و حضرتعلى ( ع )
شکى نیست که سبقت در کارهاى خیر نوعى امتیاز و فضیلت است . و خداوند
در آیات بسیارى بندگانش را به انجام آنها ، و سبقت گرفتن بر یکدیگر
( 7 )دعوت فرموده‌است .
از فضایل حضرتعلى ( ع ) است که او نخستین فرد ایمان آورنده به
پیامبر ( ص ) باشند . ابن‌ابى‌الحدید در این باره مى‌گوید :
بدان که در میان اکابر و بزرگان و متکلمین گروه " معتزله " اختلافى
نیست که على‌بن‌ابیطالب نخستین فردى است که به اسلام ایمان آورده
و پیامبر خدا را تایید کرده‌است .
حضرتعلى ( ع ) نخستین یاور پیامبر ( ص )
پس از وحى خدا و برگزیده شدن حضرت‌محمد ( ص ) به پیامبرى و سه سال
دعوت مخفیانه ، سرانجام پیک وحى فرا رسید و فرمان دعوت همگانى داده‌شد .
در این میان تنها حضرتعلى ( ع ) مجرى طرحهاى پیامبر ( ص ) در دعوت
الهیش و تنها همراه و دلسوز آن حضرت در ضیافتى بود که وى براى آشناکردن
خویشاوندانش با اسلام و دعوتشان به دین خدا ترتیب داد .
در همین ضیافت پیامبر ( ص ) از حاضران سؤوال کرد : چه کسى از شما مرا
در این راه کمک مى‌کند تا برادر و وصى و نماینده من در میان شما باشد ؟
فقط على ( ع ) پاسخ داد : اى پیامبر خدا ! من تو را در این راه یارى مى‌کنم
پیامبر ( ص ) بعد از سه بار تکرار سؤوال و شنیدن همان جواب فرمود :
اى خویشاوندان و بستگان من ، بدانید که على ( ع ) برادر و وصى و خلیفه پس
از من در میان شماست .
از افتخارات دیگر حضرت على ( ع ) این است که با شجاعت کامل براى خنثى
کردن توطئه مشرکان مبنى بر قتل رسول خدا ( ص ) در بستر ایشان خوابید و
زمینه هجرت پیامبر ( ص ) را آماده ساخت .
حضرتعلى ( ع ) بعد از هجرت
بعد از هجرت حضرتعلى ( ع ) و پیامبر ( ص ) به مدینه دو نمونه از
فضایل على ( ع ) را بیان مى‌نمائیم :
1 - جانبازى و فداکارى در میدان جهاد :
حضور وى در 26 غزوه از 27 غزوه پیامبر ( ص ) و شرکت در سریه‌هاى مختلف
از افتخارات و فضایل آن حضرت است .
2 - ضبط و کتابت وحى ( قرآن )
کتابت وحى و تنظیم بسیارى از اسناد تاریخى و سیاسى و نوشتن نامه‌هاى تبلیغى
و دعوتى از کارهاى حساس و پرارج امام ( ع ) بود . ایشان آیات قرآن چه
مکى و چه مدنى ، را ضبط مى‌کرد . به همین علت است که وى را از کاتبان وحى
و حافظان قرآن به شمار مى‌آورند .
در این دوران بود که پیامبر ( ص ) فرمان اخوت و برادرى مسلمانان را صادر
فرمود و با حضرتعلى ( ع ) پیمان برادرى و اخوت بست و به حضرتعلى ( ع )
فرمود :
" تو برادر من در این جهان و سراى دیگر هستى . به خدایى که مرا به حق
برانگیخته‌است ...
تو را به برادرى خود انتخاب مى‌کنم ، اخوتى که دامنه آن هر دو جهان
( 8 )را فرا گیرد . "
حضرتعلى ( ع ) داماد رسول‌اکرم ( ص )
عمر و ابوبکر با مشورت با سعد معاذ رئیس قبیله اوس دریافتند جز
على ( ع ) کسى شایستگى زهرا ( س ) را ندارد . لذا هنگامى که على ( ع )
در میان نخلهاى باغ یکى از انصار مشغول آبیارى بود موضوع را با ایشان
در میان نهادند و ایشان فرمود :
دختر پیامبر ( ص ) مورد میل و علاقه من است . و به سوى خانه رسول به
راه افتاد .
وقتى به حضور رسول‌اکرم ( ص ) رسید ، عظمت محضر پیامبر ( ص ) مانع از
آن شد که سخنى بگوید ، تا اینکه رسول‌اکرم ( ص ) علت رجوع ایشان را جویا
شد و حضرتعلى ( ع ) با تکیه به فضایل و تقوا و سوابق درخشان خود در اسلام
فرمود :
" آیا صلاح مى‌دانید که فاطمه را در عقد من درآورید ؟ "
پس از موافقت حضرت زهرا ( س ) آن حضرت به دامادى رسول اکرم ( ص )
نائل آمدند .
غدیر خم
پیامبر ( ص ) بعد از اتمام مراسم حج در آخرین سال عمر پربرکتش در
راه برگشت در محلى به نام غدیرخم در نزدیکى جحفه دستور توقف داد ، زیرا
پیک وحى فرمان داده‌بود که پیامبر ( ص ) باید رسالتش را به اتمام
( 9 )برساند .
پس از نماز ظ‌هر پیامبر ( ص ) بر بالاى منبرى از جهاز شتران رفت و
فرمود :
" اى مردم ! نزدیک است که من دعوت حق را لبیک گویم و از میان
شما بروم درباره من چه فکر مى‌کنید ؟ "
مردم گفتند : " گواهى مى‌دهیم که تو آیین خدا را تبلیغ مى‌کردى "
پیامبر فرمود : " آیا شما گواهى نمى‌دهید که جز خداى یگانه ، خدایى نیست
و محمد بنده خدا و پیامبر اوست ؟ "
مردم گفتند : " آرى ، گواهى مى‌دهیم . "
سپس پیامبر ( ص ) دست حضرتعلى ( ع ) را بالا گرفت و فرمود :
" اى مردم ! در نزد مؤمنان سزاوارتر از خودشان کیست ؟ "
مردم گفتند : " خداوند و پیامبر او بهتر مى‌دانند . "
سپس پیامبر فرموند :
" اى مردم ! هر کس من مولا و رهبر او هستم ، على هم مولا و رهبر اوست . "
و این جمله را سه بار تکرار فرمودند .
بعد مردم این انتخاب را به حضرتعلى ( ع ) تبریک گفتند و با وى بیعت
نمودند .
حضرتعلى ( ع ) بعد از رحلت رسول‌اکرم ( ص )
پس از رحلت رسول‌اکرم ( ص ) به علت شرایط خاصى که بوجود آمده‌بود ،
حضرتعلى ( ع ) از صحنه اجتماع کناره گرفت و سکوت اختیار کرد.
نه در جهادى شرکت مى‌کرد و نه در اجتماع به طور رسمى سخن مى‌گفت . شمشیر
در نیام کرد و به وظ‌ایف فردى و سازندگى افراد مى‌پرداخت .
فعالیتهاى امام در این دوران به طور خلاصه اینگونه است :
1 - عبادت خدا آنهم در شان حضرت على ( ع )
2 - تفسیر قرآن و حل مسائل دینى و فتواى حکم حوادثى که در طول 23 سال
زندگى پیامبر ( ص ) مشابه نداشت .
3 - پاسخ به پرسشهاى دانشمندان ملل و شهرهاى دیگر .
4 - بیان حکم بسیارى از رویدادهاى نوظ‌هور که در اسلام سابقه نداشت .
5 - حل مسائل هنگامى که دستگاه خلافت در مسائل سیاسى و پاره‌اى از مشکلات
با بن‌بست روبرو مى‌شد .
6 - تربیت و پرورش گروهى که از ضمیر پاک و روح آماده ، براى سیر و سلوک
برخوردار هستند .
7 - کار و کوشش براى تامین زندگى بسیارى از بینوایان و درماندگان تا آنجا
که با دست خویش باغ احداث مى‌کرد و قنات استخراج مى‌نمود و سپس آنها را
در راه خدا وقف مى‌نمود .
خلافت حضرتعلى ( ع )
در زمان خلافت حضرتعلى ( ع ) جنگهاى فراوانى رخ داد از جمله صفین ، جمل
و نهروان که هر یک پیامدهاى خاصى به دنبال داشت .
کلمات کلیدی:
