نمایه ی تاریخی افغانستان تا سال 2007(= 1386)
از قرن دوم میلادی تا ظهور دین مقدس اسلام، در سرزمین کنونی افغانستان ملوک الطوای?ی حاکم بود ( به جز دوره ی کوشانی ها و یفتلی ها). از ظهور اسلام تا دوره ی ابدالی، سرزمین افغانستان در ابتدا مانند سایر مناطق خراسان بزرگ، بخشی از خلافت اسلامی به شمار می رفت که توسط امرای محلی به شکل ملوک الطوایفی اداره می شد؛ و در مرحله ی بعدی بطور عمده با ایران واحد سیاسی و حوزه ی فرهنگی مشترک را تشکیل می داد که در زمان نادر شاه افشار، تا دهلی گسترش یافته بود.
کشور مستقل افغانستان در سال 1747 میلادی برابر با 1126 هجری شمسی توسط احمد شاه ابدالی تأسیس شد. با سقوط دولت زمان شاه در سال 1801 میلادی تحرکات مداخله گرایانه ی انگلیس ها که در شبه قاره ی هند مسلط شده بودند در افغانستان آغاز شد.
انگلیس ها در سال 1839 افغانستان را اشغال نموده و شاه شجاع را به امارت گماشتند. در نوامبر 1841 با قیام مردم شهر کابل انگلیس ها مجبور به تخلیه ی این شهر شدند؛ اما بار دیگر در 21 نوامبر 1878 جنوب و شرق افغانستان را اشغال نموده و پیمان گندمک را بر امیر محمد یعقوب خان تحمیل نمودند که به موجب آن افغانستان تحت قیمومیت انگلیس در آمده و استقلال سیاسی خود را از دست داد.
در سال 1839 انگلیس ها پیمان « دیورند» را با امیرعبدالرحمان، امضا کردند که بر اساس آن سرحدات کنونی افغانستان با پاکستان، ترسیم شد و قبایل پشتون در دو سوی این مرز قرار گرفتند.
در سال 1919 (= 1298 هجری شمسی) در نتیجه ی سومین جنگ افغانستان و انگلیس در زمان امان الله خان، استقلال افغانستان در چارچوب مرزهای کنونی به رسمیت شناخته شد.
در26 سرطان(= تیر) سال 1352با کودتای سردار محمد داوود خان، رژیم سلطنتی ظاهر شاه سقوط کرد و رژیم جمهوری تأسیس شد.
با کودتای کمونیستی هفتم ثور 1357، رژیم کمونیستی به رهبری نورمحمد تره کی، حکومت را در دست گرفت و بحران خونین افغانستان که تا کنون ادامه دارد آغاز شد.
با گسترش جهاد اسلامی در افغانستان و خطر سقوط رژیم کمونیستی به رهبری حفیظ الله امین، شوروی سابق در ششم ماه دلو ( = دیماه) سال 1358 به افغانستان لشکر کشی نموده و این کشور را اشغال کرد. در طی 14 سال اشغال شوروی بیش از یک و نیم میلیون نفر در افغانستان کشته و معلول و حدود 8 میلیون نفر دیگر به کشورهای همجوار آواره شدند. سرانجام در اثر جهاد اسلامی مردم افغانستان، روس ها مجبور شدند که در26 دلو(= بهمن) 1367 آخرین واحد های نظامی شان را از این کشور خارج سازند.
در هشتم ماه ثور(= اردیبهشت) سال 1371 رژیم کمونیستی به رهبری دکتر نجیب الله سقوط کرد و با تشکیل دولت مجاهدین جنگ های داخلی میان گروه های سیاسی و قومی آغاز شد.
در ماه قوس (= آذر) سال 1373 گروه طالبان در قندهار ظهور کرد و در تاریخ 5/7/1375 بر کابل مسلط شد.
به قدرت رسیدن طالبان پس از دو دهه جنگ، ثباتی نسبی برای دوسال به همراه آورد. اما رژیم افراطگرای طالبان با انتقادهای زیادی ازسوی جامعه ی بین المللی روبرو شد. طالبان که از قبایل مختلف پشتون هستند، به سرکوبی جناح های سیاسی مختلف واقلیت های قومی افغانستان در مرکز، شمال و غرب این کشور پرداخت و کوشید که قرائت افراطی مبتنی بر سنت های قومی و فرقه ای خود از اسلام را بر مردم این کشور تحمیل کند. دولت طالبان که کنترل حدود ?? درصد از خاک ا?غانستان را تا اواخر سال ???? در دست داشت، تنها از سوی سه کشور پاکستان، عربستان سعودی و امارات عربی متحده به رسمیت شناخته می شد.
اما آنچه طالبان را با جامعه جهانی رودر رو قرار داد، حضور اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده در خاک افغانستان بود که از طرف آمریکا متهم به طراحی بمب گذاری سفارتخانه های آمریکا در آفریقا در سال ????و حملات ?? سپتامبر???? در آمریکا شده بود.
در تاریخ 16/7/ 1380 حمله ی سنگین موشکی و هوایی امریکا و بریتانیا به افغانستان آغاز شد و شهر کابل با فرار طالبان در تاریخ 23/8/1380 سقوط کرد و حکومت آقای ربانی برای بار دوم در آنجا مستقر شد.
در مورخه ی 6/9/1380 اجلاس بن درآلمان تحت سرپرستی سازمان ملل متحد به مدت 14 روز بر گزار شد. بر اساس توافقنامه ی بن دولت موقت جدید افغانستان به ریاست آقای حامد کرزی تشکیل شد و در تاریخ 1/10/1380 قدرت را در کابل به دست گرفت.
در تاریخ 21/3/1381 لویه جرگه ی اظطراری بر اساس موافقتنامه ی بن در کابل برگزار شد و دولت انتقالی به ریاست آقای حامد کرزی به مدت دو سال تعیین گردید. لویه جرگه ی قانون اساسی در تاریخ 23/9/1383 برگزار شد و پس از 22 روز بحث و گفت و گو، تحت فشار ناظران خارجی، قانون اساسی جدید تصویب شد.
در تاریخ 18/7/1383 انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد که در نتیجه ی آن دولت دایمی افغانستان به ریاست حامد کرزی به مدت پنجسال تشکیل شد.
در ابتدای سقوط طالبان، ولایت های مختلف افغانستان در کنترل فرماندهان محلی بود و دولت کابل، تسلط چندانی بر ولایت ها نداشت. به تدریج و با کمک نیروهای بین المللی یاری امنیتی (آیساف) و ائتلاف تحت فرمان آمریکا، دولت کابل توانست اندکی کنترل خود را بر ولایت ها گسترش دهد. با این وجود، شبه نظامیان طالبان به مقابله با دولت کابل و نیروهای ناتو به رهبری امریکا که آن ها را اشغالگر می خوانند برخاسته اند و در ولایت های جنوبی و شرقی افغانستان نفوذ و عملیات خود را گسترش داده اند. دولت آقای کرزی و نیروهای ناتو به رهبری امریکا تا کنون از برقراری امنیت در افغانستان عاجز مانده اند.
از زمان سرنگونی طالبان و استقرار نیروهای خارجی در افغانستان، تجارت مواد مخدر رونق فراوانی پیداکرده است و این کشورعمده ترین کشورتولید کننده تریاک در جهان به شمار می رود, طوری که بیش از95 درصد مواد مخدر جهان در این افغانستان تولید می شود و حدود ?? درصد از درآمد اقتصادی این کشور را نیز به خود
کلمات کلیدی:
