افغانستان کشوری است در آسیای میانه ، دارای 34 ولایت ( استان ) و 398
ولسوالی ( شهرستان ) و مراکز ولایات ، که پایتخت آن کابل می باشد . (از سال 1154
خورشیدی _ 1775 م _ تا کنون ) .
مساحت آن در حدود 653000 کیلو متر مربع (چهل یکم در جهان و
یازدهم در قاره آسیا ) ، حداکثر طول آن از شرقی ترین نقطه تا غربی ترین نقطه جنوبی
آن 912 کیلومتر و جمعیت آن بالغ بر 22.6 میلیون نفر می باشد .
هر گاه به تاریخ افغانستان نظری بیاندازیم ، افغانستان پنجمین کانون تمدن
انسانی بعد از مدنیت های بین النهرین ،سرزمین کلده مصر ، سواحل شرقی مدیترانه ،
فلسطین وچین محسوب شده وازدومدنیت هند و یونان روم ، سبقت تاریخی دارد .
افغانستان دارای موقعیت مناسب جغرافیایی و اهمیت سوق الجیشی
(استراتژیکی) درطول تاریخ
خود بوده ونقش بارزی را درحیات سیاسی وانکشاف فرهنگ آسیای
میانه بازی نموده است ،
وازلحاظ موقف جغرافیایی ، حیثیت چهار راهی را میان شهرهای
باعظمت وپیشرفته ی دنیای قدیم
وقرون وسطی دارا بوده ونخستین کانون تمدن درآسیای میانه
محسوب می شود.
افغانستان در طول تاریخ به نام های آریانا، خراسان و اکنون
به نام جمهوری اسلامی افغانستان
یاد می شود که واژه ی افغانستان به عنوان
نام یک کشور در سال 1302 خورشیدی (1923 م )
در قانون اساسی امان ا… شاه به تصویب رسید .
کشور افغانستان در بین ´30 °29 و´40 °38 عرض البلد شمالی و
در بین ´31 °60 و ´00 °57 طول البلد شرقی قرار داشته و همچون اغلب کشورهای آسیای
میانه محصور در کوهستانها و خشکی ها است.
قسمت های شمال وشرق
آن را سلسله جبال آسیای مرکزی وقسمت جنوب غربی آن را دشتها وجلگه ها تشکیل داده
است .قسسمت های مرکزی وشرقی کشور کوهستانی بوده
که تقریبا ?/? حصه ی کشور را در
برمی گیرد .
قله ی نوشاخ در ولایت بدخشان باداشتن 7485 متر ارتفاع از سطح دریا ،
بلندترین نقطه وخم آب (آمو دریا ) در شمال با داشتن 259 متر
ارتفاع از سطح دریا، پست ترین نقطه در
کشور می باشد .
سلسله کوهای هندوکوش ، تیر بند ترکستان ، فیروز کوه (یا
سفید کوه ) کوه بابا، کوه پامیر ،کوه واخان سپین غر و تورغر (سیاه کوه ) از جمله کوه های مشهور
افغانستان است .
طویل ترین رود افغانستان هلمند (هیرمند ) است که از کوه های
یغمان در غرب کابل سر چشمه گرفته و 1400 کیلو متر طول دارد و در جنوب غربی
افغانستان قسمت کمی از مرز مشترک ایران و افغانستان را تشکیل می دهد که بهترین
منبع تامین آب دریاجه های سیستان و
بلوچستان و اراضی شمالی آن است .
از جمله مشهورترین رودهای افغانستان می توان به رود هلمند ،
رود هریرود ، رود کابل ، رود آمو (جیحون ) و رود پنجشیر اشاره کرد .
جهیل (دریاچه ) های معروف کشور عبارت اند از:
هامون هلمند ، هامون پوزک و هامون صابری درجنوب غرب
افغانستان ، بندامیر در بامیان ، جهیل زرکول ، جهیل چقمقتین و جهیل شیوا درشمال
شرق افغانستان .
( جهیل زرکول18
کیلو متر سر حد مشترک با تاجیکستان دارد .)
اقلیم افغانستان صحرایی بوده و فرق بین شب و روز خیلی زیاد
می باشد .
بالاترین درجه حرارت تا به حال 15+ درجه ی سانتی گراد در
شهر زرنج ولایت نیمروز وپایین ترین آن 52- درجه ی سانتی گراد در ولسوالی شهرک
ولایت غور ثبت گردیده است .
ازمنابع طبیعی کشور می توان به گاز طبیعی ، نفت ، زغال سنگ
، مس ، کرو میت ، طلق ( نوعی کانی شفاف به رنگهای سفید و سبز و خاکستری ) ، سولفات
باریم ،
گوگرد ، سرب ، روی ، آهن ، نمک طعام ، سنگهای قیمتی (
بزرگترین معادن لاجورد در ولایت بدخشان می باشد ) و اورانیوم و… اشاره کرد .
افغانستان از نظر محیط زیست بسیار متنوع بوده ولی با مشکلات
جدی وخطرناکی رو به رو است .
قطع درختان جنگی توست قاچاقچیان و انتقال چوب درختان به کشور های همسایه و عمدتا پاکستان باعث
نابودی بیش از 70 درصد جنگلهای کشور تا سال 2009 شد .
شاید مهمترین مشکل زیست محیطی افغانستان خطر نابودی
جانورانی مانند پلنگ برفی ، بزهای کوهی ، سمور ، غزال های وحشی ، قوچ و… باشد. این حیوانات بیشتر برای استفاده از
پوستشان کشته می شوند.
از شاخص ترین محدودیت زیست محیطی کشور می توان به محدودیت
در دسترسی به منابع آب(مصرف کشاورزی و
آشامیدنی )، چرای بیش از حد دام ها ، آلودگی هوا وآب ، عدم دسترسی به آب های آزاد
و… اشاره کرد.تقریبا در افغانستان سامانه ی دفع زباله به روش مدرن وجود ندارد.
از پیشامدهای طبیعی معمول افغانستان هم می توان به زمین
لرزه های فراوان (در میان کوه های هندوکش ) ، سیل و خشکسالی اشاره کرد .
افغانستان در حدود 5819 کیلو متر مرز مشترک با کشورهای
همسایه ی خود دارد که این مرزهای مشترک به قرار زیر است :
_ مرز مشترک با ایران (با ختر ) : 925 کیلو متر
_ مرز مشترک با ترکمنستان (شمال ) : 874 کیلو متر
_ مرز مشترک با ازبکستان (شمال ) : 145 کیلو متر
_ مرز مشترک با تاجیکستان (شمال ): 1367 کیلو متر
_ مرز مشترک با چین ( شمال خاور ) : 96 کیلو متر
_ مرز مشترک با جامو وکشمیر ( جنوب خاور ) : 102 کیلو متر
_ مرز مشترک با پاکستان ( جنوب ) : 2310 کیلو متر
کلمات کلیدی:
گروههای قومی و نژادی
در سال 1986 «آوریوال» فهرستی از گروههای قومی در افغانستان را به شرح زیر یادداشت نموده است:
پشتو
هزاره
ازبک
تاجیک
ترکمن
شادی باز
گوارباتی
طاهری
عرب
قزلباش
جوگی
تایمنی
براهوایی
گوجار
تیرابی
سیگ
موری
مغول
مونجانی
شیخ محمدی
زوری
قرقیز
اشکاشمی
شیغنانی
یهودی
جت
قپچاق
سنگلیچی
قارلیق
تیموری
پیکراغ
روشانی
فارسی
فیروز کوهی
میش مست
قزاق
واخی
جمشیدی
غوربت
پاراچی
نورستانی
ایماق
ملیکی
وانگ والا
ارموری
بلوچ
جلالی
تاتار
کوتانا
هندو
دینها و مذاهب
دین 98 فیصد مردم افغانستان اسلام است. از این میان قریب به 70 درصد اهل تسنن هستند که اکثریت بر مذهب حنفی میباشند و بیش از 25 درصد نیز شیعه اثنی عشریاند. اکثریت شیعهها را قوم هزاره تشکیل میدهند که در مناطق مرکزی افغانستان سکونت دارند و مرکز آنان شهر تاریخی بارسان (بامیان) است. تشیع همچنین در بین قزلباشها، ترکمنها، تاجیکها و حتی پشتونها پیروانی دارد. اقلیتهای کوچکی نیز بر مذهب اسماعیلی هستند، رهبر فعلی فرقه اسماعیلیه حاج سید منصور (نادری) است. بیش از 20 هزار نفر هندو و ازبک در کابل، قندهار و مزار شریف و هرات و خوست سکونت دارند. حدود 150 خانوار کلیمی در کابل و قندهار و هرات وجود داشتهاند که تدریجاً افغانستان را ترک گفتهاند ... اقلیتهای دیگری نیز وجود دارند که تعدادشان چندان نیست. طبق قانون اساسی رژیم سطلنتی (در زمان ظاهرشاه)، پادشاه باید حنفی مذهب باشد. از ابتدای تشکیل حکومت تا امروز، دستگاه حکومت سنی مذهب بوده است. در اواسط دهه هفتاد در افغانستان پانزده هزار باب مسجد وجود داشت... مساجد افغانستان معماری ساده دارند. در داخل مساجد هیچ گونه تصاویر و شمایل و یا علایم دیگری که حضور قلب و تمرکز حواس نمازگزاران را از بین ببرد، وجود ندارد، در میان حنفیها روحانیون مولوی نامیده میشوند. روحانیون هم در بین شیعیان و هم اهل تسنن، نفوذ زیادی در جامعه دارند. روحانیون از روزگاران گذشته نقش مهمی در آموزش افغانستان داشتهاند، مردم عموماً در پای منبر وعظ آنها حاضر شده و با دقت به حرفهای آنها گوش میدهند
زبانها
پژوهشگران وجود بیش از 30 زبان را در کشور برشمردهاند که ما در اینجا تعدادی از آنها را با مناطق جغرافیایی عمومی افغانستان با اندکی تلخیص نقل میکنیم:
زبان پشتو
زبان پشتو در مناطق جنوب، شرق و جنوب غرب و برخی از مناطق دیگر مورد گفتگو است. بیشتر این زبان دارای لهجه های فراوان است که معروفترین آنها دو لهجه شمالی و غربی (قندهاری)میباشد. الف ـ لهجه غربی(قندهاری): از اتک شروع شده به غرب رود سند یعنی، دیره اسماعیل خان، بنو، توری، وزیرستان، کویته، شیندند، قندهاری، زمینداور، فراه، جوین، سبزوار، اوبه و بعضی از جاهای دیگر به این لهجه مکالمه مینمایند؛ زبان دری
این زبان از جمله قدیمیترین زبانهای کشور بوده، عده زیادی نفوس افغانستان با لهجه های مختلف این زبان آشنای داشته و به فصاحت و بلاغت سخن میرانند. لهجههای مختلف این زبان عبارت از لهجه غربی، لهجه شمال شرقی، (بدخشان، کاپیسا و پروان) و لهجه اهالی مرکز و اطراف کابل، لهجه مناطق مرکزی (منطقه هزاره نشین که بعضی از لغات مغولی در آن حفظ گردیده است.) مناطقی که به زبان دری محاوره مینمایند، اکثر نفوس مردم غرب کشور، هزارهجات، بدخشان، ولایت کاپیسا، پروان، کابل، لغمان، نیمروز، بلخ، تخار، قندوز و قسمتی از مردم بلوچستان و چترال را تشکیل میدهند؛
بلوچی
این زبان از بلوچستان تا کراچی، مروج است و در ساحه خاک افغانی در هلمند، حوالی گودزره، هامون صابری، حواشی سر حد غربی کشور و بلوچستان سخن میرانند
ازبکی
در ولایت شمال کشور عمومیت دارد
ترکمنی
در شمال و شمال غرب کشور تا ولایت هرات
پراچی
در یکی از درههای نجراب: متصل به آلرسای تگاب
منجی
در منجان بدخشان
واخی
در واخان
سریگی
در حاشیه شمال واخان
سنگلیچی
در شمال منجان و جنوب زیباک بدخشان
زیباکی
در زیباک بدخشان
اشکاشمی
در اشکاشم بدخشان
شغنی
در اشکاشم و شغنان افغانی و شوروی
روشانی و وارشری
در حاشیه غربی بدخشان به جوار رود پنج...
که ته
در نورستان شرقی، مرکزی و غربی
وایگلی
در نورستان مرکزی
انبکویی
در نورستان مرکزی و غربی
پارونی
در نورستان مرکزی
پشهای
در جنوب نورستان مرکزی، غربی بحوالی لغمان، درههای تگاب، نجراب و کوهستان، کاپیسا و لغمان
گورتبی
در حاشیه شرقی نورستان شرقی و ... .
کلمات کلیدی:
اقتصاد
افغانستان به لحاظ اقتصادی یکی از فقیرترین کشورهای جهان محسوب میشود که همه ناشی از نابسامانیهای سیاسی است. اقتصاد افغانستان بعد از فروپاشی حکومت طالبان در سال 2001 رو به بهبودی نهادهاست .نرخ آمار زیر خط فقر این کشور بسیار وحشتناک است ، به موجب این نرخ از هر صد افغانستانی 55نفر آنان زیر خط فقر هستند. از دیگر نرخهای نگران کننده این کشور فقیر نرخ 43 درصدی بیکاری است. حدود 81 درصد مردم این کشور کشاورز هستند و بقیه شامل 11 درصد در صنعت (اغلب بافندگی) و9درصد در خدمات مشغول به کار هستند. به موجب آمار سال 2004 ، 15 میلیون نفر در این کشور کارگر هستند. نرخ تورم در این کشور در سال 2005 ، 3 ,16و در سال 2006 بنا بر پیش بینیها 17 درصد است. عمده ترین محصولات صادراتی این کشور به سه کشور آمریکا(25,4?) ، پاکستان(22?) و هند(19,5?) است که حجم آن 500 میلیون دلار تخمین زده میشود. و عمده ترین شریکان صادر کننده محصولات به این کشور پاکستان (23,7?) ، آمریکا (11,2?) ، هند (India 7,9?) ، آلمان (6,8?) ، ترکمنستان (4,9?) ، روسیه (4,5?) ، کنیا (4,3?) و ترکیه (4,2?) میباشند که حجم آن به بیش از 4 میلیارد دلار میرسد. بیشترین بدهی این کشور به کشور روسیه و نیز بانک بین المللی پول است که به بالغ بر8 میلیارد دلار میرسد. پس از سقوط طالبان بیش از 60 کشور جهان قول کمک به این کشور را دادند که به فاصله 2004 تا 2009 ، 8,9 میلیارد دلار به این کشور کمک بلاعوض کنند. واحد پول آن افغانی نام دارد که از سال2000 به بعد ارزشها به نسبت دلار رو به بهبودی دارد.سال مالی آن از اول فرودین (21مارس) تا 29 اسفند (20 مارس) است. عمده ترین محصول صادراتی این کشور مرفین یا تریاک است . از دیگر اقلام صادراتی این کشور میتوان به جامه پشمی بومی این کشور و فرشهای دستباف و پوست گاو و گوسفند و سمور و پلنگ و مار اشاره کرد
کلمات کلیدی:
سواد
تعریف فرد باسواد: فرد بالای 15 سال که میتواند بخواند و بنویسد.
کل: 36 درصد با سواد
مردها:51? درصد
زنها: 21? درصد
پایتختهای افغانستان
?-از سا1747 تا 1775 قندهار
?-از سال 1775 تا اکنون کابل
روز ملی:
19 آگوست 1919
تاریخ عضویت در سازمان ملل:
1946
واحد پول:
افغانی (AFA) و هر صد هزار افغانی معادل یک لک می باشد.
سال مالی:
اول فروردین هر سال خورشیدی (21 مارچ)
زبان و خط
ماده شانزدهم قانون اساسی افغانستان زبانهای فارسی (در گویش رسمی و دولتی دری)و پشتو را زبانهای رسمی افغانستان اعلام میکند و چنین میگوید: "از جمله زبانهای پشتو، دری ، ازبکی ، ترکمنی ، بلوچی و پشّه یی ، نورستانی ،پامیری و سایر زبانهای رایج در کشور، پشتو و دری زبانهای رسمی دولت میباشند. در مناطقی که اکثریت مردم به یکی از زبانهای ازبکی ، ترکمنی ، پشه یی ،نورستانی ، بلوچی و یا پامیری تکلم مینمایند، آن زبان علاوه بر پشتو و دری به حیث زبان سوم رسمی میباشد و نحوه تطبیق آن توسط قانون تنظیم میگردد. دولت برای تقویت و انکشاف همه زبانهای افغانستان پروگرامهای موثر طرح و تطبیق مینماید. نشر مطبوعات و رسانههای گروهی به تمام زبانهای رایج در کشور آزادمی باشد."
مشاهیر فرهنگی
از چهرههای فرهنگی که در گستره جغرافیایی افغانستان زاده شدهاند میتوان به مولانا جلال الدین بلخی،ابوعلی سینابلخی,رابعه بلخی, عبدالرحمن جامی, ناصر خسرو،سنایی غزنوی، خواجه عبدالله انصاری، ابوعبید عبدالرحمن محمد جوزجانی،حمیدی بلخی، حنظله بادغیسی، ظهیرالدین فاریابی واعظ کاشفی، کمال الدین بهزاد، عنصری بلخی، ابونصر فارابی،ابواسحاق فارابی، ابوشکور بلخی ، سید جمال الدین افغان, سید جمال الدین حسینی،خلیل الله خلیلی و عبدالرحمان مهمند یا رحمان بابااشاره کرد.
وازجمله مشاهیرعلوم اسلامی شیخ محمدکاظم هروی عروف به (آخند)است که کتاب بنام او کفایت الاصول ازمنابع مهم کتب اصولی است که درحوزههای علمیه تدریس میشود.
رادیو و تلویزیون
افغانستان دارای یک سازمان رسانهای ملی به نام «رادیو تلویزیون ملی افغانستان» (RTA) میباشد.این سازمان دارای یک کانال تلویزیونی و یک کانال رادیویی میباشد. اگرچه RTA رسانهای متعلق به دولت است اما طبق قوانین جدیدرسانهای نه دولتی و نه خصوصی ، بلکه رسانهای مردمی است که صرفا هزینه اش را دولت تامین میکند. اخیرا دوباره سعی بر این است که نشرات رادیو و تلویزیون ملی افغانستان ، بر اساس اصول ، روش و پالیسی حکومت کارکرد داشته باشد. علاوه بر RTA رادیو و تلویزیونهای خصوصی دیگری در افغانستان وجود دارد که شامل نزدیک به ??? شبکه رادیویی و حدود ?? شبکه تلویزیونی میشود.[نیاز به ذکر منبع]
آموزش و پرورش
در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی جنگهای داخلی این کشور(دهههای 90 میلادی)، شالوده آموزش و پرورش افغانستان از هم پاشید. در دوره? قدرت طالبان حتی دختران خانهنشین شده و اجازه? تحصیل از آنها گرفته شد. در این دوره، به جای درسهای علمی مانند شیمی و فیزیک در مدارس، بیشتر بر آموزشهای مذهبی تاکید میشد. اکنون برآورد میشود کمتر از نیمی از مدارس افغانستان دسترسی به آب آشامیدنی داشته باشند. پس از حمله امریک به افغانستان در سال ???? میلادی و فروپاشی طالبان، با روی کار آمدن دولت انتقالی وضعیت تحصیل اندکاندک رو به بهبودی میرود ولی با این وجود هنوز بیش از 60%مردم افغانستان از سواد خواندن و نوشتن بیبهرهاند.
نظام قانونی
نظام حکومتی افغانستان جمهوری اسلامی (متفاوت با پاکستان و ایران) است.براساس ساختار جدید در این کشور ، قوانین این کشور بر اساس تعالیم دین اسلام است. بر اساس قانون اساسی این کشور حکومت متبوع از قانون اساسی متعهد است یک کشور مترقی و کامیاب ، یک نظام مبتنی بر عدالت اجتماعی ، محفوظ نگه داشتن حقوق و کرامت انسانی مردم افغانستان ، تفهیم و نهادینه کردن یک کشور دموکراتیزه ، حفظ اتحاد ملی ، برابری و تساوی حقوق اقوام و قبایل گوناگون ساکن در کشور، به معرض وجود گذارد. براساس قانون اساسی این کشور متعهد به رعایت قوانین سازمان ملل و قوانین بین المللی در دفاع از حقوق بشر است. براساس قانون اساسی افغانستان ، یک جوان با ?? سال سن تمام میتواند رای بدهد.
رئیس جمهور افغانستان: حامد کرزی
وزیر خارجه افغانستان: دادفر سپنتا
مجلس نمایندگان افغانستان (ولسی جرگه): 2249 نفر
مجلس سنا افغانستان (مشرانو جرگه): 102 نفر
کلمات کلیدی:
ارتباطات
رشد و توسعه نظام ارتباطی افغانستان به دلیل کوهستانی بودن این کشور بسیار کند صورت میگیرد که مستلزم توسعه کیفی در زمینه ماهوارهاست . در افغانستان بیش از 50 هزار نفر صاحب تلفن هستند و جالب تر آن که ?? برابر آن در این کشور صاحب تلفن همراه هستند.در این کشور بیش از 30 هزار نفر کاربر اینترنت هستند.
کلمات کلیدی:
راهها
افغانستان به لحاظ ارتباطی و وضعیت جادهها و بزرگراهها نسبت به گذشته رشد نمودهاست. به طور کلی ?? فرودگاه در این کشور وجود دارد که بیشتر آن پس از سقوط طالبان به ضرورت عملیات نظامی ساخته شدند. نام هواپیمای بین المللی افغانستان آریانا است. سه فرودگاه بین المللی کابل و قندهار و بگرام از مهمترین میدانهای هوایی (فرودگاه) این کشور است. افغانستان به دلیل عدم دسترسی به آبهای آزاد فاقد بندر و کشتیرانی است و تنها رودخانه مرزی آمودریا از این قاعده مستثنا است که آن هم به سبب عدم توجه کافی هیچ بهرهای برای این کشور ندارد. در افغانستان راه آهن وجود ندارد .در کشور افغانستان بنا بر آمار سال 2004حدود 35 هزار کیلومتر جاده وجود دارد که تنها 9 هزار کیلومتر آن سنگ فرش و آسفالت شدهاست. 1200کیلومتر تنها مسیر رودخانهای و آبی این کشور است که در محدوده آموردیا با سه کشور تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان واقع است. از بنادر نزدیک به این رودخانه میتوان به شیرخان بندر و خیر آباد اشاره کرد. نزدیک ترین شهر مهم به این رودخانه مزار شریف است.
کلمات کلیدی:
افغانستان به لحاظ اقتصادی یکی از فقیرترین کشورهای جهان محسوب میشود که همه ناشی از نابسامانیهای سیاسی است. اقتصاد افغانستان بعد از فروپاشی حکومت طالبان در سال ???? رو به بهبودی نهادهاست .نرخ آمار زیر خط فقر این کشور بسیار وحشتناک است ، به موجب این نرخ از هر صد افغانستانی ?? نفر آنان زیر خط فقر هستند. از دیگر نرخهای نگران کننده این کشور فقیر نرخ ?? درصدی بیکاری است. حدود ?? درصد مردم این کشور کشاورز هستند و بقیه شامل ?? درصد در صنعت (اغلب بافندگی) و? درصد در خدمات مشغول به کار هستند. به موجب آمار سال ???? ، ?? میلیون نفر در این کشور کارگر هستند. نرخ تورم در این کشور در سال ???? ، ???? و در سال ???? بنا بر پیش بینیها ?? درصد است. عمده ترین محصولات صادراتی این کشور به سه کشور آمریکا(?????) ، پاکستان(???) و هند(?????) است که حجم آن ??? میلیون دلار تخمین زده میشود. و عمده ترین شریکان صادر کننده محصولات به این کشور پاکستان (?????) ، آمریکا (?????) ، هند (India ????) ، آلمان (????) ، ترکمنستان (????) ، روسیه (????) ، کنیا (????) و ترکیه (????) میباشند که حجم آن به بیش از ? میلیارد دلار میرسد. بیشترین بدهی این کشور به کشور روسیه و نیز بانک بین المللی پول است که به بالغ بر ? میلیارد دلار میرسد. پس از سقوط طالبان بیش از ?? کشور جهان قول کمک به این کشور را دادند که به فاصله ???? تا ???? ، ??? میلیارد دلار به این کشور کمک بلاعوض کنند. واحد پول آن افغانی نام دارد که از سال???? به بعد ارزشها به نسبت دلار رو به بهبودی دارد.سال مالی آن از اول فرودین (?? مارس) تا ?? اسفند (?? مارس) است. عمده ترین محصول صادراتی این کشور مرفین یا تریاک است . از دیگر اقلام صادراتی این کشور میتوان به جامه پشمی بومی این کشور و فرشهای دستباف و پوست گاو و گوسفند و سمور و پلنگ و مار اشاره کرد.
کلمات کلیدی:
رابطه با همسایه ها
رابطه با ایران
به سبب ارتباطات ریشه دار فرهنگی ، ایران نقش مهمی در سیاست خارجی افغانستان دارد علاوه بر این ایران یکی از بزرگترین طرفهای تجاری افغانستان است.بعد از سقوط حکومت طالبان و روی کار آمدن نظام سیاسی جدید در افغانستان روابط تجاری افغانستان و ایران افزایش چشمگیری داشت البته این روابط تا کنون بیشتر صادرات ایران به افغانستان میباشد.ایران و افغانستان در ضمینه مبارزه با مواد مخدر و بازسازی شبکه حمل و نقل افغانستان همکاری دارند.
افغانستان و ایران در سالهای اخیر که مشکل کمبود باران وجود دارد بر سر تقسیم آب رودخانه هیرمند در منطقه? سیستان اختلاف نظر دارند .اگرچه هردو بر توافقنامه? امضا شده توسط امیر عباس هویدا و محمد موسی شفیق (صدراعظمهای وقت هر دو کشور) در مورد تقسیم حق آبه هیرمند تاکید دارند.
رابطه با پاکستان
افغانستان از دیرباز با پاکستان بر سر خط دیورند مشکل مرزی دارد.
روابط فرامنطقهای
حکومت فعلی افغانستان جز با اسرائیل با تمام کشورهای دنیا دارای روابط نسبتا خوبی دارد.دولت افغانستان اعلام داشته که در صورت تشکیل کشور کاملا مستقل فلسطین روابط کامل خود را با اسرائیل برقرار خواهد کرد.
کلمات کلیدی:
جمهوری اسلامی افغانستان علاوه بر سازمان ملل متحد (UN) در بانک توسعه آسیا (ADB) ، طرح کلمبو (CP) ، سازمان همکاریهای اقتصادی (ECO ) ، کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل برای آسیا و اقیانوسیه (ESCAP ) ، سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (FAO) ، گروه (G-77) ، آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA ) ، بانک بینالمللی ترمیم و توسعه (IBRD) ، سازمان بینالمللی هواپیمایی کشوری(ICAO) ، جامعه بینالمللی توسعه(IDA) ، بانک توسعه اسلامی (IDB)، صندوق بینالمللی توسعه کشاورزی(IFAD) ، سازمان بینالمللی کار (ILO) ، صندوق بینالمللی پول (IMF) ، سازمان بینالمللی ارتباطات دورماهوارهای(INTELSAT) ، سازمان بینالمللی مهاجرت(IOM) ، اتحادیه بینالمللی ارتباطات دور (ITU) ، جنبش عدم تعهد (NAM) ، سازمان کنفرانس اسلامی(OIC) ، سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW) ، کمیسیون تجارت و توسعه سازمان ملل متحد UNCTAD)) ، سازمان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO) ، سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO) ، اتحادیه جهانی پست(UPU) ، فدراسیون جهانی اتحادیههای کارگری WFTU)) و سازمان بهداشت جهانی(WHO) عضویت دارد.
کلمات کلیدی:
دشت ها:
دشتهای افغانستان عموماً در شمال و شرق هستند.از جمله : 1- دشت برنگ 2-د پشت رود 3- گرمسیر 4- ریگستان 5- سیاه سنگ 6- دشت مرغو (مارگو) 7- دشت خلش 8- دشت همدم آب 9- هجده نهر 10- دشت نمدی.
منابع طبیعی
از منابع طبیعی آن میتوان به گاز طبیعی ، نفت ، زغال سنگ ، مس ، کرومیت ، طلق (talc) (نوعی کانی شفاف به رنگهای سفید و سبز و خاکستری) ، سولفات باریم ، گوگرد ، سرب ، روی ، سنگ آهن ، نمک طعام و سنگهای قیمتی (گوهر) ، اورانیوم و .... اشاره کرد.
محیط زیست
شاید مهمترین مشکل زیست محیطی افغانستان خط انقراض حیواناتی چون پلنگ ، سمور، غزالهای وحشی ، قوچ و ... باشد .این حیوانات بیشتر برای استفاده از پوست شان کشته میشوند. از شاخص ترین محدودیتهای زیست محیطی این کشور میتوان به محدویت در دسترسی به منابع آب (مصرف کشاورزی و آشامیدنی)، چرای بیش از حد دام ، آلودگی هوا و آب ، عدم دسترسی به آبهای آزاد و ... اشاره کرد. تقریبا در افغانستان سیستم چگونگی دفع زباله به روش مدرن وجود ندارد.
جغرافیای انسانی
طبق آمار سال ???? دارای ?? ولایت است. پرجمعیت ترین شهرهای افغانستان به ترتیب کابل ، قندهار ، مزار شریف، جلال آباد و ... هستند. . روابط خویشاوندی و خانوادگی در میان مردم افغانستان بسیار نزدیک وصمیمانهاست [نیاز به ذکر منبع] که نشانه عواطف و احساسات عمیق خانوادگی است. هنوز در این کشور مسائل حاد میان مردم توسط ریشسفیدان و بزرگان حل و فصل میشود
کلمات کلیدی: